Ból pięty to powszechny problem, który dotyka wielu osób, niezależnie od wieku czy stylu życia. Według badań, dotyczy on od 4% do 7% populacji, a w przypadku biegaczy może stanowić nawet 8% wszystkich urazów związanych z bieganiem. Najczęściej występuje u osób w wieku 40-60 lat, ale może dotknąć zarówno młodych sportowców, jak i osoby starsze prowadzące siedzący tryb życia. Fizjoterapia pozwala skutecznie rozwiązać problem bólu pięty, bez konieczności zastrzyków czy operacji. Dowiedz się więcej o przyczynach i dostępnych metodach leczenia.
Pamiętaj: treści przedstawione w tym artykule, mimo tego, że powstały na podstawie literatury naukowej, mają charakter informacyjny. Skonsultuj się z fizjoterapeutą lub lekarzem przed wdrożeniem przedstawionych tutaj ćwiczeń.
Ból pięty- kogo dotyczy?
Problem ten często dotyka osoby z nadwagą, pracujące w pozycji stojącej przez długie godziny, a także osoby aktywne fizycznie, zwłaszcza biegaczy. Ból pięty może być również związany z pewnymi chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Badania pokazują, że osoby z nadwagą lub otyłością częściej cierpią na ból pięty.
Osoby otyłe mają prawie 7 razy większe ryzyko bólu pięty niż osoby o prawidłowej wadze.
Typowo ból pięty pojawia się przy pierwszych krokach po wstaniu z łóżka lub po dłuższym okresie odpoczynku. Może też nasilać się podczas długotrwałego stania lub chodzenia. Pacjenci podczas fizjoterapii opisują ból podobny do „wbijania gwoździa w piętę”.
Zapalenie powięzi podeszwowej (plantar fasciitis). Jest to najczęstsza przyczyna bólu pięty. Powięź podeszwowa to pasmo tkanki łącznej biegnące od pięty do palców stopy. Gdy jest przeciążona lub podrażniona, może powodować ostry ból w okolicy pięty, szczególnie przy pierwszych krokach rano lub po dłuższym odpoczynku.
Ostroga piętowa. Wbrew powszechnemu przekonaniu, sama ostroga piętowa rzadko jest bezpośrednią przyczyną bólu. Jest to kostny wyrostek na pięcie, który może być widoczny na zdjęciu rentgenowskim, ale nie zawsze powoduje dolegliwości. Ból często przypisywany ostrodze jest w rzeczywistości spowodowany zapaleniem okolicznych tkanek miękkich.
Zapalenie kaletki maziowej pięty. Kaletka to mały, wypełniony płynem woreczek, który działa jak poduszka między kością a ścięgnem. Gdy dochodzi do jej zapalenia, może powodować ból w okolicy pięty, szczególnie przy nacisku.
Zespół cieśni stępu. To schorzenie związane z uciskiem nerwu biegnącego wzdłuż wewnętrznej strony kostki do stopy. Może powodować ból, mrowienie lub drętwienie w okolicy pięty i łuku stopy.
Dla dociekliwych: określenie „zapalenie rozcięgna podeszwowego” nie jest w pełni właściwe z punktu widzenia aktualnej wiedzy medycznej. Bardziej odpowiednim terminem jest „fasciopatia podeszwowa”.
Początkowo proces ma charakter zapalny, z mikrouszkodzeniami rozcięgna podeszwowego w miejscu jego przyczepu do guza piętowego.
Z czasem dochodzi do degeneracji kolagenu w miejscu uszkodzenia, spowodowanej mikrourazami rozcięgna, które nie ulegają prawidłowemu zagojeniu.
W przewlekłym stadium choroby obserwuje się brak nacieków komórek zapalnych w miejscu zmiany. Prawidłowe rozcięgno i otaczające tkanki zostają zastąpione przez hiperplastyczną tkankę angiofibroblastyczną.
Obszar zmiany charakteryzuje się hipowaskularyzacją i hipokomórkowością, co utrudnia dostęp czynników wzrostu i prawidłowe gojenie.
Histologicznie obserwuje się degenerację włókien kolagenowych, zwiększoną proliferację fibroblastów i nieprawidłową neowaskularyzację.
Proces ten prowadzi do przewlekłego bólu i dysfunkcji rozcięgna podeszwowego.
Zapalenie rozcięgna podeszwowego rozpoczyna się jako proces zapalny, ale w miarę upływu czasu przechodzi w stan przewlekłej degeneracji tkanki, z ograniczoną zdolnością do samonaprawy ze względu na specyficzne cechy histologiczne zmiany.
Skupiona fala uderzeniowa
Kiedy ból pięty wymaga konsultacji z fizjoterapeutą lub lekarzem?
Choć ból pięty często ustępuje samoistnie lub po zastosowaniu domowych metod leczenia, istnieją sytuacje, w których konieczna jest konsultacja z fizjoterapeutą lub lekarzem. Fizjoterapeuta jest dobrym pierwszym wyborem gdy:
Gdy ból utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni mimo stosowania domowych metod leczenia.
Jeśli ból jest tak silny, że utrudnia codzienne funkcjonowanie, chodzenie lub stanie.
W przypadku tych objawów nie zwlekaj z wizytą u lekarza:
Gdy ból pojawia się nagle i jest bardzo intensywny, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu obrzęk lub zaczerwienienie.
Jeśli ból pięty występuje u osób z cukrzycą lub zaburzeniami krążenia
Gdy ból pięty towarzyszy innym objawom, takim jak gorączka, utrata wagi czy ogólne złe samopoczucie.
W takich przypadkach diagnostyka jest niezbędna, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia i określić dokładną przyczynę bólu.
Odwiedzając fizjoterapeutę, możesz liczyć na pełne wsparcie już podczas pierwszej wizyty. Fizjoterapeuta przeprowadzi badanie USG, które pozwala dokładnie ocenić stan tkanek, takich jak powięź podeszwowa czy ścięgno Achillesa. Dzięki temu możliwe jest szybkie określenie przyczyny bólu. Co więcej, nie musisz czekać na kolejne wizyty – fizjoterapeuta od razu przystąpi do terapii, dopasowując ją do Twoich potrzeb. To podejście pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze.
Dla dociekliwych: badanie USG jest szczególnie przydatne w diagnostyce zapalenia powięzi podeszwowej. Może wykonać je fizjoterapeuta. Pozwala na ocenę grubości powięzi (>4 mm jest uznawane za patologiczne), jej echogeniczności i unaczynienia. W chronicznych przypadkach można zaobserwować zmiany degeneracyjne w postaci niejednorodnej struktury powięzi i obecności zwapnień.
Fizjoterapia w bólach piety.
Ból pięty może być uciążliwy, ale na szczęście istnieją skuteczne metody jego leczenia. Przyjrzyjmy się dwóm popularnym sposobom, które mogą przynieść ulgę:
Ćwiczenia rozciągające
Proste ćwiczenia rozciągające mogą być bardzo skuteczne. Jednym z nich jest rozciąganie rozcięgna podeszwowego. Oto jak to zrobić:
Usiądź wygodnie i połóż chorą stopę na kolanie drugiej nogi.
Chwyć palce stopy i delikatnie przyciągnij je do siebie, aż poczujesz rozciąganie w podeszwie stopy.
Przytrzymaj przez 10 sekund i powtórz 10 razy, 2-3 razy dziennie.
To ćwiczenie pomaga rozluźnić napięte tkanki w stopie i zmniejszyć ból. Najlepsze jest to, że możesz je samodzielnie wykonywać w domu.
Badania pokazują, że regularne wykonywanie tych ćwiczeń może znacząco zmniejszyć ból, szczególnie ten „pierwszy krok” rano. Według jednego z badań, pacjenci wykonujący te ćwiczenia odczuwali mniejszy ból już po 1-2 tygodniach.
Skupiona fala uderzeniowa
Fala uderzeniowa może przynieść ulgę w bólu, którego nie udało się wyleczyć innymi metodami. Badania pokazują, że jest skuteczna zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Pacjenci często odczuwają znaczną poprawę już po kilku zabiegach.
Fizjoterapeuta używa specjalnego urządzenia, które wysyła fale dźwiękowe o wysokiej energii do bolesnego obszaru w pięcie.
Te fale docierają głęboko do tkanek, stymulując procesy gojenia i regeneracji.
Zabieg trwa zwykle około 15 minut i zazwyczaj nie wymaga znieczulenia.
Według jednego z badań, 60% pacjentów leczonych falą uderzeniową odczuwało znaczną poprawę po 2 miesiącach od rozpoczęcia terapii.
Pamiętaj, że każdy przypadek jest inny, a najlepszą metodę leczenia dla Ciebie powinien dobrać fizjoterapeuta lub lekarz.
Badanie USG
Podsumowanie.
Ból pięty, choć często uciążliwy, jest problemem, który można skutecznie leczyć przy odpowiednim podejściu. Kluczowe jest zrozumienie przyczyny bólu i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Wiele osób odnajduje ulgę dzięki połączeniu różnych metod, takich jak ćwiczenia rozciągające, odpowiednie obuwie, a w przypadkach przewlekłych – zaawansowane terapie, jak fala uderzeniowa.
Pamiętaj, że przewlekły lub silny ból pięty nie jest normalnym stanem i nie należy go ignorować. Jeśli doświadczasz uporczywego bólu pięty, który utrudnia ci codzienne funkcjonowanie, nie zwlekaj z konsultacją u specjalisty. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mogą zapobiec rozwojowi przewlekłych problemów i pomóc ci wrócić do pełnej sprawności.
W RHfizjo oferujemy kompleksową diagnostykę i leczenie bólu pięty, w tym nowoczesną terapię falą uderzeniową. Nasz zespół doświadczonych fizjoterapeutów jest gotowy pomóc ci w powrocie do zdrowia i aktywności. Nie pozwól, aby ból pięty ograniczał twoje życie – umów się na wizytę już dziś i zrób pierwszy krok w kierunku życia bez bólu!
Źródła:
Morrissey D, et al. Management of plantar heel pain: a best practice guide informed by a systematic review, expert clinical reasoning and patient values. Br J Sports Med 2021;55:1106–1118.
Babatunde OO, et al. Comparative effectiveness of treatment options for plantar heel pain: a systematic review with network meta-analysis. Br J Sports Med 2019;53:182–194.
Hyland MR, et al. Randomized controlled trial of calcaneal taping, sham taping, and plantar fascia stretching for the short-term management of plantar heel pain. J Orthop Sports Phys Ther 2006;36(6):364-371.
Gollwitzer H, et al. Clinically relevant effectiveness of focused extracorporeal shock wave therapy in the treatment of chronic plantar fasciitis: a randomized, controlled multicenter study. J Bone Joint Surg Am 2015;97(9):701-8.
Radford JA, et al. Effectiveness of low-Dye taping for the short-term treatment of plantar heel pain: a randomised trial. BMC Musculoskelet Disord 2006;7:64.
Mam kilkunastoletnie doświadczenie w leczeniu bólu mięśniowo- szkieletowego oraz używam w swojej praktyce zaawansowanego sprzętu fizykalnego. Zapraszam do swojej praktyki w Koninie.
