Czym jest rwa kulszowa?
Rwa kulszowa to objaw (w 90%) wynikający z choroby krążka międzykręgowego. W wyniku uszkodzenia zewnętrznej części krążka (pierścienia włóknistego), jego wewnętrzna część (usunięta chirurgicznie część jądra miażdżystego, grafika cz. b) wydostaje się poza okalający go pierścień włóknisty. Doprowadza to do ucisku na korzeń nerwowy. Ucisk oraz towarzyszące mu zapalenie, „podduszają” nerw. Bez dostępności do zasobów, nerw traci możliwość efektywnej pracy. Nazywa się to radikulopatią.
Objawami radikulopatii są:
- pogorszenie czucia („nieswoja skóra”, uczucie ciężkości itd.)
- spadek siły mięśniowej (trudności z wejściem na palce, na piętę)
- ograniczenie lub zniesienie odruchów ścięgnistych (mowa o badaniu młoteczkiem neurologicznym. Ścięgno, uderzone młoteczkiem, powinno wywołać skurcz mięśnia.)
Nerw jest strukturą, w porównaniu do innych narządów, niezwykle „paliwożerny”. Układ nerwowy pochłania około 30% tlenu z krwi, mimo tego, że waży niespełna 2 kg (wraz z mózgiem).
Na grafice poniżej, w cz. D, widać wizualizację różnych etapów degeneracji krążka międzykręgowego. O ile wypuklina i protruzja są normalne, i występują nawet u osób nie doświadczających bólu pleców, o tyle ekstruzja i sekwestracja są specyficzne dla radikulopatii.
Zwyczajowo mówi się, że dysk lub krąg wypadł, co jest przyczyną bólu pleców i bólu promieniującego do nogi. Na graifce powyżej widać etapy degeneracji krążka międzykręgowego. Tzw. wypadnięty dysk to nic innego jak ekstruzja i sewkestracja.
Oprócz wspomnianych zaburzeń neurologicznych, typowymi objawami dyskopatii (czyli choroby krążka międzykręgowego) są:
- ból korzeniowy, czyli ból przebiegający wzdłuż nerwu kulszowego, od pośladka do kolana lub stopy,
- ból w nodze silniejszy (lub równie silny) co w plecach.
W ponad 80% przypadków próba uniesienia nogi prostej w kolanie wywoła lub pogorszy objawy. Jest to manewr diagnostyczny, używany również przez fizjoterapeutę, nazywa się SLT (straight leg test, test prostej nogi).
Ból korzeniowy jest opisywany jako bardzo intensywny. Czasami uniemożliwia funkcjonowanie: stanie, chodzenie, leżenie i zaśnięcie. Próba pochylenia się do przodu, np.: zakładanie butów, może okazać się niemożliwe z powodu bólu i sztywności.
Jak uniknąć rwy kulszowej?
Podczas wizyty fizjoterapeutycznej, pacjenci wskazują na różne czynniki wywołujące rwę. Osoby pracujące fizycznie twierdzą, że wynika to z ciężkiej pracy i nieustannego schylania się. Z drugiej strony, ludzie pracujący biurowo twierdzą, że problem leży w bezruchu. Skoro problem dotyczy tych pracujących w ruchu i w bezruchu, to jaka rzeczywiście jest przyczyna?
Czynniki na które mamy wpływ, również przez fizjoterapię:
1. Nikotyznizm:
Palenie papierosów jest silnie powiązane z występowaniem bólu korzeniowego i radikulopatii. Palenie pogarsza odżywienie krążka międzykręgowego przez pogorszenie dopływu krwi do krążka.
Wywiera również negatywny wpływ na gospodarkę lipidową (zwiększa steżęnie „złego” cholesterolu). Hiperlipidemia jest silnie powiązana z bólem pleców i dyskopatią, choć ten związek przyczynywo- skutkowy jeszcze jest niejasny i wymaga dalszych badań. Mimo to, wiemy dzisiaj, że taka relacja istnieje.
2. Otyłość i nadwaga:
co może wydawać się zaskakujące, głównym czynnikiem sprawczym nie jest masa ciała, ale chroniczny odczyn zapalny wynikający z nadmiaru tkanki tłuszczowej.
Przewlekłe zapalenie jest również określane jako powolne, długotrwałe zapalenie, trwające przez dłuższy czas (od kilku miesięcy do lat). Wynika ze wzrostu aktywności białek prozapalnych ale poniżej progu ostrej odpowiedzi zapalanej.
Otyłość powoduje przedwczesną degenerację krążków międzykręgowych, nawet 14krotnie szybciej w stosunku do osób z prawidłową masą ciała.
W fizjoterapii bólu kręgosłupa i rwy kulszowej, otyłość jest czynnikiem negatywnie rokującym.
3. Charakter pracy zawodowej:
istnieją dowody na szkodliwość wibracji na ciało, powstałych np.: podczas długotrwałej jazdy samochodem. Schylanie się również może mieć negatywny wpływ, ale dowody na to są słabej jakości.
Literatura wskazuje na bardziej istotne rzeczy powiązane z pracą zawodową. Brak satysfakcji z wykonywanej pracy wydaje się być istotniejsze niż rodzaj wykonywanej pracy! Istnieje związek między aktywnością układu odpornościowego, a poczuciem celowości wykonywanych działań i osamotnieniem.
Krążek międzykręgowy podlega adaptacji w wyniku działania sił mechanicznych- czyli obciążany, wzmacnia się! Warunkiem adaptacji jest dostęp do zasobów oraz czas na regenerację. Osoby żyjące w przewlekłym stresie, doświadczające wzmożonego napięcia emocjonalnego mają mniej wydajne procesy regeneracji.
Niski poziom wykształcenia i status socjo- ekonomiczny również są silnie powiązane z występowaniem rwy kulszowej i, raczej, niepomyślnym rokowaniem.
Podsumowanie
Choroba krążka miedzykręgowego, skutkująca uciskiem na korzeń nerwowy i wywołanie objawów znanych jako rwa kulszowa ma wiele przyczyn. Nie ogranicza się do bezruchu lub nadmiernego schylania się. Ból i objawy neurologiczne są zazwyczaj wywoływane przez czynność mechaniczną, np.: schylenie się. Ale stoi za tym wiele zmiennych, mających wpływ na wytrzymałość krążka międzykręgowego. Współcześnie literatura wskazuje na czynniki psychologiczne i społeczne, które mogą mieć negatywny wpływ na metabolizm i, w konsekwencji, utrudniać adaptację krążka międzykręgowego do obciążeń.
źródła:
Risk Factors, Prevention, and Primary and Secondary Management of Sciatica: An Updated Overview. Maryam Fairag, Raghad Kurdi,Abdullah Alkathiry, Nawaf Alghamdi, Rahaf Alshehri, Faris O Alturkistany, Abdullah Almutairi, Mohammad Mansory, Mohammed Alhamed, Ahmed Alzahrani, and Abdulhadi Alhazmi
Risk Factors for First Time Incidence Sciatica: A Systematic Review Chad E. Cook1,*, Jeffrey Taylor2 , Alexis Wright2 , Steven Milosavljevic3 , Adam Goode4 & Maureen Whitford1
Chronic Inflammation
Roma Pahwa; Amandeep Goyal; Ishwarlal Jialal.
